Zanim woda stanie się kranówką - część I ujęcie wody

Okło 1,1 mld ludzi a więc co szósty mieszkaniec Ziemi nie ma dostępu do czystej wody a wielu musi zadowolić się kilkoma litrami wody na dobę. A jak jest u nas?

Woda dla większości z nas jest czymś oczywistym. Każdy dzień zaczynamy od porannej toalety, filiżanki kawy. Odkręcając kran z wodą nie zdajemy sobie sprawy, jakim procesom podlega woda od chwili jej ujęcia do wypłynięcia z kranu w naszych mieszkaniach. Aby woda w kranie była w pełni bezpieczna dla zdrowia i spełniała najwyższe wygania jakościowe, musi być poddana różnorodnym procesom uzdatniania i ochrony na wszystkich etapach jej produkcji to jest na etapie: wydobycia, uzdatniania, magazynowania oraz dystrybucji. Ponieważ bezpieczeństwo użytkowników korzystających z wody zależy od jej jakości to właśnie utrzymanie wysokiej jakości wody od momentu jej ujęcia aż do dostarczenia jej konsumentowi stanowi podstawowe zadanie firmy wodociągowej.

Źródłem naszej kranówki jest położone na północnym krańcu Szczecinka ujęcie wód podziemnych „Bugno” składające się z ośmiu studni o głębokości od 120 do 130 m. Miasto i Gmina Szczecinek znajdują się w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 126, który nosi nazwę miasta. Szacunkowe zasoby dyspozycyjne zbiornika wynoszą 95 000 m³/h. Eksploatację ujęcia rozpoczęto w 1972 roku. Największy roczny rozbiór wody miał miejsce w 1992 i wyniósł 3,7 ml m³ i stopniowo z roku na rok obniżał się do wielkości obecnej 1,5 ml m³. Istotne, dla jakości ujmowanej wody są warunki hydrogeologiczne, które sprzyjają ochronie wód przed zanieczyszczeniami antropogenicznymi (spowodowane działalnością człowieka). Eksploatowana warstwa wodonośna posiada naturalne zabezpieczenie przed przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni ziemi w formie trudno przepuszczalnych przewarstwień glin zwałowych o znacznej miąższości wynoszącej nawet do 40 metrów. Pionowy spływ wody powierzchniowej trwa nawet do 50 lat. Ujmowana woda posiada zanieczyszczenia geogeniczne (naturalne) w postaci podwyższonej zawartości żelaza, manganu i siarkowodoru i z uwagi na te składniki wymaga uzdatniania. Zasadniczym walorem ujmowanej wody jest jej czystość mikrobiologiczna, woda nie musi podlegać dezynfekcji związkami chloru. Dzięki temu woda w naszych kranach ma dobre walory smakowe, których mogą pozazdrościć nam mieszkańcy wielu miast. Jednak nie zwalnia do firmy wodociągowej od dbałości o teren ujęcia wody, zachowania reżimu technologicznego uzdatniania wody i jej transportu. Ostatnie lata to szereg niezbędnych i niestety kosztownych inwestycji w obszarze wydobycia, uzdatniania i transportu wody. W ramach Projektu „Parsęta” zmodernizowano wszystkie szesnaście ujęć wody, którymi zarządzają szczecineckie wodociągi. Szczecineckie ujęcie i stacja uzdatniania wody przeszły poważny lifting. System wodociągowy doczekał się w końcu zbiornika wody uzdatnionej, a właściwie dwóch każdy o pojemności 1000 m³. Przypomnę, że od ’91 roku po katastrofie budowlanej zbiornika wieżowego V=500 m³ miasto nasze nie posiadało retencji wody uzdatnionej. Brak zbiorników wody uzdatnionej nie tylko uniemożliwiał dostawy wody w sytuacjach kryzysowych, ale również utrudniał utrzymanie jakości wody. Nowoczesne układy sterowania, komunikacji i automatyki pozwalają na zapewnienie ciągłości procesów technologicznych i niezawodność dostaw wody.

Na przykładzie problemów jakie jak powszechnie wiadomo wystąpiły na ujęciu wody w Bornem Sulinowie widać jak ochrona ujęcia wody ma zasadnicze znaczenie. To w wyniku nieodpowiedzialnej działalności człowieka pokłady wodonośne pierwotnie bardzo dobrej jakości wody zostały zanieczyszczone związkami organicznymi. Woda w Bornem Sulinowie nie miała żadnych zanieczyszczeń, podawana była wprost z ujęcia do sieci wodociągowej. Niestety teraz poddawana jest dość kosztownym zabiegom technologicznym, po których możliwa jest jej konsumpcja. No, ale to jest temat na oddzielny artykuł.

Właściwy system monitoringu terenów ujęć wody, kontrola, jakości ujmowanej wody przez laboratorium firmy jak i służby Inspektora Sanitarnego oraz inwestycje są gwarancją jakości wody wtłaczanej do sieci. Powstałe w latach 1968 – 1988 studnie głębinowe do tej pory posiadają bardzo dużą sprawność hydrauliczną. Zaś sprawność hydrauliczna studni świadczy o bardzo powolnym procesie kolmatacji studni, co jest dowodem na bardzo dobrą, jakość ujmowanej wody.

Dla utrzymania wysokiej, jakości ujmowanej wody niezbędne jest zaangażowanie nie tylko przedsiębiorstwa, które wykonuje swój statutowy obowiązek, ale nas wszystkich, ponieważ nieumiejętne korzystanie ze środowiska, w którym żyjemy doprowadza do jego zanieczyszczenia i degradacji. My też mamy wpływ, na jakość wody, którą pijemy, począwszy od dbania o nasze środowisko a skończywszy na utrzymaniu właściwego stanu armatury w naszych domach, – o czym następnym razem.