Połączenie jezior Pojezierza Drawskiego

Uwarunkowania środowiskowe, technicznie, ekonomiczne, prawne uniemożliwiają realizację pomysłu zgłoszonego przez Komisję Budżetu i Spraw Samorządowych Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego. Urząd Marszałkowski zlecił wykonanie kompleksowej analizy m.in. uwarunkowań hydrologicznych i geologicznych, wpływu planowanych inwestycji na ekosystem i ich kosztów. Właśnie poznaliśmy wynik przeprowadzonych analiz.

Koncepcja stworzenia szlaku żeglarskiego, który połączyłby jezioro Drawsko i kilka innych akwenów z jeziorem Pile w powiecie szczecineckim została zaprezentowana kilka lat temu. W grudniu 2019 r. pomysł dyskutowali radni województwa i zgłosili wniosek, by przeanalizować możliwość realizacji zadania. W budżecie województwa 2021 zabezpieczono środki na ten cel. A następnie wybrano wykonawcę (Haskoning DHV Polska Sp. z o. o.) wieloaspektowego opracowania pn. „Analiza połączenia jezior Pojezierza Drawskiego”. Dokument był gotowy w kwietniu br. Jego podsumowaniem i przedstawieniem Zarządowi Województwa zajęło się Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej WZ.

Jakich wniosków dostarczyła wspomniana analiza? Koncepcja budowy 40-kilometrowego szlaku żeglarskiego na Pojezierzu Drawskim byłaby przedsięwzięciem przynoszącym szkody środowisku naturalnemu. I bardzo kosztownym. Stworzenie połączeń jezior Drawsko – Żerdno (Srebrne) – Sikory – Komorze – Rakowo – Łubicko Małe – Łubicko Wielkie – Brody – Strzeszyn – Kocie Południowe – Kocie – Pile może pochłonąć od 470 do prawie 750 milionów złotych netto (na podstawie cen z kwartału IV 2022 roku). A źródeł finansowania nie ma. Kolejnym problemem jest legislacja – obecny stan prawny nie pozwala na planowanie i realizację projektu łączenia jezior Pojezierza Drawskiego.

Co analizowano? Wykonano m.in. charakterystykę obszaru opracowania pod względem warunków geologicznych, hydrologicznych, hydrograficznych; charakterystykę zagospodarowania zlewni poszczególnych jezior i cieków; inwentaryzację układu hydrologicznego i melioracyjnego oraz rozpoznanie istniejącej i historycznej sieci rowów oraz naturalnych cieków. Analizowano również źródła zasilania zlewni jezior i cieków. W ocenie potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych uwzględniono działania mogące wpływać na: odwodnienie terenu lub zmianę poziomu wód, skład wód podziemnych, eutrofizację itd.

Przygotowano dwuwariantowe określenie lokalizacji szlaku oraz towarzyszącej infrastruktury hydrotechnicznej, drogowej, żeglarskiej. Opracowano charakterystykę hydrogeologiczną i geologiczną poszczególnych wariantów szlaku. Sporządzono analizę uwarunkowań przyrodniczych i wstępną ocenę oddziaływania na środowisko.

Wykonano opis urządzeń technicznych na szlaku, opisy konstrukcji i robót hydrotechnicznych. Realizacja koncepcji połączenia jezior wymagałaby budowy szeregu nowych urządzeń nie tylko żeglugowych, ale także komunikacyjnych oraz ewentualnie służących gospodarce wodnej (śluzy, nowe kanały, pogłębienie i poszerzenie istniejących połączeń, przebudowa istniejących mostów, przepustów itd.).

Zinwentaryzowano istniejące urządzenia i obiekty mogące kolidować z programowanymi rozwiązaniami. Przeprowadzono analizę obowiązujących pozwoleń wodnoprawnych, analizę dostępności komunikacyjnej głównych punktów i odcinków szlaku, ale również analizę dokumentów strategicznych i planistycznych gmin (i koszty ich zmiany). Oszacowano niezbędne nakłady inwestycyjne od fazy badań pogłębionych, poprzez dokumentację techniczną do realizacji i nadzoru. Ponadto sprawdzono koszty np. wykupu gruntów czy wyłączenia z produkcji gruntów leśnych. Przeanalizowano potencjalne kolizje z infrastrukturą drogową i kolejową. Określono najważniejsze bariery w realizacji szlaku żeglarskiego. Sporządzono wnioski i rekomendacje dot. wdrażania projektu, rozwiązań prawnych, zarządzania szlakiem itd.

Ważną częścią „Analizy połączenia jezior Pojezierza Drawskiego” było uzyskanie opinii od takich podmiotów jak np. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, Regionalny Dyrektor Lasów Państwowych, gminy, powiaty.

Warto przypomnieć, że swoje stanowisko w omawianym temacie przedstawiały też m.in. Rada Naukowa Instytutu Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego i dyrekcja Drawieńskiego Parku Narodowego. Urząd Marszałkowski uwzględnił wszystkie zgłaszane uwagi i opinie. Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego na posiedzeniu 30 maja br. podjął uchwałę w sprawie przyjęcia „Analizy połączenia jezior Pojezierza Drawskiego”. Dokument zostanie przekazany radnym województwa. O tym, że koncepcja łączenia jezior nie będzie realizowana, zostaną oczywiście poinformowani wnioskodawcy.

„Analiza połączenia jezior Pojezierza Drawskiego” została zrealizowana w ramach Pomocy Technicznej ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020.

Tekst: Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego

Foto: Sławomir Włodarczyk