Honory dla Adama Giedrysa

Senat Rzeczpospolitej Polskiej specjalną uchwała uhonorował pamięć mieszkańca Szczecinka Adama Giedrysa. Gdyby Pan Adam żył w grudniu 2017 roku świętowałby 100 urodziny.

W okolicznościowej uchwale przyjętej przez senatorów czytamy m.in.:

Senat Rzeczypospolitej Polskiej w 100. rocznicę urodzin Adama Giedrysa oddaje hołd uznanemu w świecie astronomowi – samoukowi, społecznikowi, patriocie walczącemu o niepodległą Ojczyznę, więzionemu i represjonowanemu przez władzę komunistyczną.

Adam Giedrys urodził się 26 marca 1918 r. we wsi Sidabry k. Wilna. Młodość spędził w Wilnie, gdzie ukończył szkołę krawiecką. Od początku wojny był związany ze Związkiem Walki Zbrojnej, a następnie z Armią Krajową.

Za działalność tę został odznaczony „Medalem Wojska” Rządu RP w Londynie. Po wojnie osiedlił się w Szczecinku, gdzie ukrywał się przed Służbą Bezpieczeństwa i NKWD pod przybranym nazwiskiem „Stanisław Błasiński”. Został skazany na 5 lat więzienia za przechowywanie broni w drugim procesie członków Bojowego Oddziału Armii (BOA) w Szczecinku. Pobyt w więzieniach (Szczecin, Wronki, Siedlce, Warszawa) przypłacił ciężkim rozstrojem zdrowia.

Zainteresowanie Adama Giedrysa astronomią zrodziło się w trakcie jego leczenia i długotrwałej rekonwalescencji. W celu obserwacji gwiazd zbudował, ze szkieł okularów i okularu z mikroskopu, pierwszą własną lunetę według pomysłu Galileusza, potem skonstruował dwa teleskopy typu Newtona, o średnicy lustra 125 mm i 250 mm. Stworzył obserwatorium astronomiczne w Szczecinku.

W maju 1971 roku dzięki jego osobistym staraniom, po raz pierwszy w Polsce miała miejsce wystawa skały księżycowej z misji Apollo 11. W 1972 r. gościł, na zaproszenie NASA, w USA.

Zmarł 26 grudnia 1997 roku.

Szczecinek godnie uczci pamięć Adama Giedrysa. W czwartek 22 marca o godz. 16 nastąpi odsłonięcie tablicy pamiątkowej umieszczonej na ścianie budynku przy ul. Kościuszki 10. Mieszkał w nim i pracował A. Giedrys. Godzinę później w Muzeum Regionalnym odbędzie się wernisaż wystawy poświęconej astronomowi. Zwieńczeniem obchodów setnej rocznicy urodzin A. Giedrysa będzie specjalna konferencja naukowa - 13 kwietnia w Centrum Konferencyjnym Zamek.

Tekst i foto: Sławomir Włodarczyk