WIOŚ: Coraz czystsze powietrze nad Szczecinkiem

Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że Polska ma najbardziej zanieczyszczone miasta w Europie. Chodzi o powietrze. Na czele niechlubnej listy WHO plasuje się Żywiec, a tuż za nim uplasowała się Pszczyna. W pierwszej dziesiątce znalazły się jeszcze Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Sucha Beskidzka i Godów.

Na "czarnej liście" jest również wiele innych miast, w przeważającej większości z południa kraju - Górnego Śląska, Beskidu Śląskiego i Żywieckiego oraz Małopolski i Wielkopolski. Na szczęście "lista hańby" nie obejmuje miast z Pomorza Zachodniego. Nic dziwnego, bo jakość powietrza nad Szczecinem, Koszalinem czy Szczecinkiem poprawia się z roku na rok.

Potwierdzają to najnowsze badania przeprowadzone przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie i opublikowane w "Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim za 2015 rok - wykonana zgodnie z art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska".

Z lektury obszernego opracowania wynika, że w Szczecinku mniej mamy pyłu PM10. Przy dopuszczalnej normie rocznej - 35 dni z przekroczeniami dobowego stężenia (50 μg/m3) - na stacjach pomiarowych w Szczecinku w 2015 roku odnotowano (w porównaniu do 2014 roku) znaczący spadek tego niebezpiecznego dla zdrowia ludzi i zwierząt zjawiska.

Na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. 1 Maja w 2015 roku zanotowano 23 dni z przekroczeniami dobowego stężenia PM10. Z kolei na stacji pomiarowej przy ul. Przemysłowej - 31. To wartości poniżej rocznej normy, zarazem dużo niższe niż w 2014 roku.

WIOŚ od lat alarmuje, że największy problem z czystością powietrza nad Szczecinkiem występuje późną jesienią, zimą i wczesną wiosną, czyli w sezonie grzewczym.

Nie inaczej było w 2015 roku. Stacja pomiarowa przy ul. 1 Maja odnotowała przekroczenia dobowej dopuszczalnej normy stężenia PM 10 w: lutym (8 dni), marcu (5 dni), październiku (4 dni), listopadzie (5 dni) i grudniu (1 dzień). Pozostałe miesiące były "czyste" - na zero.

Z kolei na stacji pomiarowej przy ul. Przemysłowej dobowe przekroczenia PM10 odnotowano w: styczniu (2 dni), lutym (12 dni), marcu (5 dni), październiku (6 dni), listopadzie (4 dni) i grudniu (2 dni). Podobnie jak przy ul. 1 Maja pozostałe miesiące roku były bez przekroczeń.

Jak czytamy w raporcie WIOŚ: "W strefie zachodniopomorskiej przekroczenie dopuszczalnej liczby dni w roku (35 dni) ze stężeniami dobowymi pyłu PM10 powyżej 50 μg/m3 zarejestrowano tylko na jednym stanowisku – w Myśliborzu. Najwyższe wartości stężeń dobowych pyłu PM10 zarejestrowano w okresach grzewczych. W okresie letnim nie odnotowano przekroczeń poziomu dopuszczalnego przez stężenia 24-godzinne. Jako główną przyczynę przekroczeń wskazuje się niską emisję pochodzącą z indywidualnego ogrzewania mieszkań.

Nie oznacza to, że powietrze nad Szczecinkiem mamy jak w Alpach. Wciąż borykamy się z benzo(a)pirenem. Tej rakotwórczej substancji wchodzącej w skład pyłu PM10 mamy za dużo i od kilku lat (choć z roku na rok nam maleje) wciąż przekraczamy dopuszczalną normę, czyli 1 μg/m3.

Np. na stacji pomiarowej przy ul. 1 Maja w 2015 roku roczną "dawkę" b(a)p zmierzono na poziomie 2,5 μg/m3. W tym miejscu warto zaznaczyć, że od 2011 roku wartość zanieczyszczenia systematycznie maleje. Np. w 2011 roku przy ul. 1 Maja zanotowano prawie 4 μg/m3.

Co na to WIOŚ? "Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2015 roku znacznie wyższe stężenia występowały w okresach grzewczych, co wskazuje, iż wciąż główną przyczyną występowania wysokich stężeń benzo(a)pirenu w powietrzu jest emisja związana z ogrzewaniem mieszkań" - czytamy w raporcie.

Z kolei w podsumowaniu rocznego raportu WIOŚ dot. czystości powietrza czytamy m.in. "Ocenę wraz z klasyfikacją stref wykonano w oparciu o funkcjonujący w 2015 r. system monitoringu powietrza, na który składały się pomiary (automatyczne, manualne i pasywne) oraz obliczenia modelowe rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu. Obliczenia przeprowadzono w oparciu o inwentaryzację emisji pochodzących ze źródeł: punktowych, powierzchniowych i liniowych, zlokalizowanych na obszarach poszczególnych stref. W roku 2015 przekroczenie obowiązujących standardów jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim dotyczyło dwóch zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM10 oraz zawartego w tym pyle benzo(a)pirenu. Znacznie wyższe stężenia b(a)p występują w okresach grzewczych, co wskazuje na to, iż wciąż główną przyczyną wysokich stężeń tego zanieczyszczenia jest emisja związana z ogrzewaniem mieszkań w okresach zimowych. W województwie nie odnotowano pozostałych zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu zawieszonego PM2,5, benzenu, tlenku węgla, ozonu, arsenu, kadmu, niklu i ołowiu".

Reasumując: Jak wskazuje WIOŚ, źródłem emisji pyłów do powietrza są: przemysł (w tym energetyka i ciepłownictwo), transport samochodowy oraz procesy grzewcze z sektora komunalnego. W bilansie emisji pyłu do powietrza największy udział ma niska emisja powierzchniowa z indywidualnego ogrzewania mieszkań. Stanowi ona około 60 proc. emisji całkowitej, podczas gdy emisja ze źródeł przemysłowych stanowi około 5 proc., a ze źródeł liniowych (transport samochodowy) pochodzi około 35 proc. emisji pyłu.

Miasto od kilku klat podejmuje wysiłki, by powietrze nad Trzesieckiem było coraz czystsze. Efektem tych działań jest m.in. realizacja programu KAWKA. Dzięki dotacjom mieszkańcy Szczecinka mogą wymienić stare piece węglowe na bardziej ekologiczne źródła energii.

Przygotowania do realizacji KAWKI miasto rozpoczęło w 2013 roku, a fizyczne działania podjęło w 2014 roku.

W ramach KAWKI (dane ze stycznia 2016 roku) Szczecinek zrealizował ponad 180 inwestycji. Mowa tu nie tylko o pojedynczych mieszkaniach, ale też o całych budynkach. Takim modelowym przykładem jest np. ulica Zielona, gdzie praktycznie w każdym budynku są zlikwidowane piece a budynki przyłączane do miejskiej sieci ciepłowniczej.

- W pierwszej edycji KAWKI przeprowadziliśmy na terenie miasta 115 inwestycji w ramach, których zlikwidowaliśmy 600 palenisk. Wyeliminowaliśmy ze spalania około 1300 ton węgla ograniczając pylenie samym pyłem PM10 o 11 ton rocznie - powiedział "Miastu z Wizją" burmistrz Jerzy Hardie-Douglas.

O realizacji Programu KAWKA w Szczecinku pisaliśmy pod koniec stycznia w artykule:

http://miastozwizja.pl/w-szczecinku-kawka-ma-sie-dobrze

Tekst i foto: Sławomir Włodarczyk

Grafika: Roczny raport WIOŚ-2015