Wykorzystać w pełni potencjał turystyki rowerowej

Pomorze Zachodnie, dzięki tworzeniu spójnej sieć tras rowerowych pokazuje, jak wydłużyć sezon turystyczny i skutecznie zachęcać do poznawania regionu. Dane z rowerowych liczników rejestrują średnio milion przejazdów rocznie. Zmiana jest widoczna, ale budowanie nowej infrastruktury nie należy do najłatwiejszych zadań. Aby usprawnić ten proces – również w innych polskich regionach – potrzebne są nowe rozwiązania legislacyjne. Propozycje potrzebnych zmian są tematem dyskusji Zespołu ds. mobilności rowerowej przy Konwencie Marszałków RP oraz Konwentu Marszałków Województw RP, który we wrześniu przyjął stanowisko w sprawie budowania tras rowerowych na terenach leśnych.

Standardy Pomorza Zachodniego
Województwo Zachodniopomorskie dziesięć lat temu rozpoczęło wdrażanie „Koncepcji sieci tras rowerowych Pomorza Zachodniego”. To jeden z flagowych projektów Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego. Docelowo ma powstać 1500 km tras rowerowych, łączących największe miasta, dworce kolejowe, zabytki i atrakcje turystyczne.

– Tworzymy wyjątkowy na skalę europejską produkt turystyczny, zachęcając turystów do odwiedzenia Pomorza Zachodniego. Nasze trasy są bezpieczne, dostępne i atrakcyjne krajobrazowo. Nie byłoby tego sukcesu bez dobrej współpracy z partnerami społecznymi i lokalami samorządami, które mocno zaangażowane są w to przedsięwzięcie. Naszymi doświadczeniami chcemy dzielić się z innymi regionami, by tworzyć odpowiednie warunki do rozwoju tras rowerowych w całej Polsce. Temu zagadnieniu poświęciliśmy jedno ze stanowisk Konwentu Marszałów – mówi Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

 Na Pomorzu Zachodnim do dyspozycji rowerzystów jest pięć głównych, atrakcyjnych turystycznie tras. To wyjątkowa w skali całego trasa nadbałtycka Velo Baltica, Stary Kolejowy Szlak Rowerowy łączący Bałtyk przez Szwajcarię Połczyńską z Pojezierzem Wałeckim, Trasa Pojezierzy Zachodnich – alternatywa do Velo Baltiki, Trasa Wokół Zalewu Szczecińskiego z pięknymi widokami czy Blue Velo. Ta ostania to trasa północ – południe, która łączy Bałtyk wzdłuż Zalewu Szczecińskiego i przez Pojezierze Myśliborskie z Kostrzynem nad Odrą. Warto też dodać, że odcinek Wriezen-Siekierki-Choszczno został wyróżniony (3 miejsce) w kategorii „doskonałość” w 11. edycji międzynarodowego konkursu European Greenways Award.

Do dyspozycji rowerzystów są też nowoczesne narzędzia, które pomagają planować wycieczki, np. aplikacja „Pomorze Zachodnie” (ponad 30 tys.  aktywnych użytkowników) czy strona internetowa rowery.wzp.pl. Użytkownik znajdzie na nich najświeższe informacje o stanie budowanych tras, ale i propozycje wycieczek, miejsca przyjazne rowerzystom, ciekawe wydarzenia, panoramy 360 itp.

– Województwo Zachodniopomorskie tworzy standardy budowania systemu tras rowerowych w kraju, jednak jest kilka kwestii, które wymagają pilnych zmian legislacyjnych, by usprawnić ten proces. To ważne, że rozmawiamy o tym podczas Zespołu ds. mobilności rowerowej przy Konwencie Marszałków Województw RP. Mam nadzieję, że wypracowane rozwiązania znajdą odzwierciedlenie w ogólnokrajowych przepisach – mówi Wicemarszałek Województwa Zachodniopomorskiego Jakub Kowalik, który bierze udział w pracach zespołu.

Potrzebne zmiany, by zrobić kolejny krok
Jedna z ustawowych zmian była przedmiotem Konwentu Marszałków Województw RP pod przewodnictwem Województwa Zachodniopomorskiego. Przyjęto stanowisko w sprawie wprowadzenia jednolitych zasad budowania tras rowerowych na terenach leśnych.  W stanowisku czytamy:

[…] lokowanie tras rowerowych o odpowiednich parametrach na terenach leśnych natrafia na przeszkody. Brak jest jednolitych ogólnokrajowych przepisów i procedur, które umożliwiają sprawną budowę tras rowerowych na terenach objętych gospodarką leśną. Realizacja tras rowerowych obejmująca wynikający z obowiązujących przepisów proces wylesiania jest długotrwała, kosztowna i niespójna z europejskim kierunkiem zmierzającym do ograniczenia zjawiska wylesiania. Prowadzi to do tego, że inwestycje w trasy rowerowe są realizowane w oparciu o przepisy dotyczące innej infrastruktury, przez co mają zbyt niskie, bądź zbyt wysokie parametry użytkowania, nieadekwatne dla ruchu rowerowego. Samorządy zaś, są często zobowiązane do ponoszenia indywidualnie ustalanych wysokich kosztów dzierżawy. Prowadzi to do nieefektywnego wydatkowania środków publicznych.

Argumenty marszałków
Marszałkowie argumentują, że zmiany legislacyjne mogą przełożyć się na rozwój turystyki rowerowej w całym kraju, z poszanowaniem terenów leśnych. Pełnomocniczka Marszałka ds. komunikacji rowerowej Wanda Nowotarska wśród zalet proponowanych zmian wymienia taką kwestię jak: kontrolowana kanalizacja ruchu rowerowego na obszarach leśnych.

– Przede wszystkim zależy nam na przywróceniu równowagi, zachowaniu zdrowego rozsądku. Realizowane przez nas inwestycje odbywają się z poszanowaniem środowiska i lasów. Chcemy mieć możliwość wykorzystywania nieużytkowanych pasów przeciwpożarowych. Ponadto chcemy unikać sytuacji, gdy budowa drogi rowerowej wymaga wycinki drzew tylko ze względu na to, że nie ma odpowiednich przepisów – mówi Wanda Nowotarska.

Zaproponowane podczas Konwentu rozwiązania mają wprowadzić jasne procedury postępowania przy opracowywaniu dokumentacji czy zniwelować problemy wynikające z oznakowywania szlaków na drogach leśnych. Pozwalają też wprowadzić odpowiednie standardy zakresie dopuszczalności różnych rodzajów nawierzchni. Przyjęte stanowisko zostało skierowane do: Ministra Klimatu i Środowiska, Ministra Sportu i Turystyki oraz Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych – Chcemy rozmawiać o tym stanowisku z przedstawicielami lasów, ze wszystkimi zaangażowanymi stronami, by rozwiać wszelkie wątpliwości, pokazać, że te rozwiązania są korzystne dla wszystkich stron, nie niosą zagrożeń. Taka infrastruktura podnosi walory turystyczne danego obszaru, ale i zwiększa jego dostępność na wypadek pożaru lub innych zagrożeń – argumentuje Wanda Nowotarska.

Wanda Nowotarska zwraca uwagę, że obecna sytuacja utrudnia sprawne realizowanie inwestycji. Mówi o m.in. problemach pojawiających się przy oznakowaniu tras.

Jest jeszcze jedna ważna kwestia. W uzasadnieniu stanowiska Konwentu czytamy:

Obecnie, w sytuacji budowy drogi rowerowej wzdłuż drogi publicznej przebiegającej przez teren leśny, teren ten jest wywłaszczany, a drzewa niestety wycinane. Rowerzyści zyskują wówczas niekomfortową trasę poprowadzoną wzdłuż obciążanej ruchem samochodowym drogi publicznej. Tymczasem, równolegle do większości takich dróg biegną nieużytkowane pasy przeciwpożarowe, które doskonale nadają się na budowę tras rowerowych. 

Realna zmiana
Zmiany ustawowe realnie mogą wpłynąć na poprawę dostępności i atrakcyjności tras rowerowych. Pokazuje to nowelizacja ustawy Prawo wodne, która umożliwiała budowę dróg rowerowych na wałach przeciwpowodziowych. Wprowadzone zmiany przełożyły się konkretne inwestycje i rozwój ruchu rowerowego, m.in. w Małopolsce czy na Pomorzu Zachodnim. – Podobny potencjał ma budowa tras na terenach leśnych – podkreśla Wanda Nowotarska.

Zespół ds. mobilności rowerowej przy Konwencie Marszałków RP obradował 1-3 października w województwie zachodniopomorskim. W trakcie spotkania wypracowano kolejne projekty stanowisk, w tym w sprawie wprowadzenia do przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz przepisów wykonawczych pojęcia „Ulicy rowerowej”. Kolejne posiedzenie Konwentu pod koniec listopada br.

Tekst: Urząd Marszałkowski WZ

Foto: SAPiK